آموزش دستور chmod در لینوکس

در این بخش به بررسی دستور chmod در لینوکس می پردازیم،‌ دستور “chmod” در سیستم عامل لینوکس، برای تغییر سطح دسترسی فایل‌ها و دایرکتوری‌ها به کار می‌رود. این دستور به شما اجازه می‌دهد تا مجوزهای دسترسی به فایل‌ها و دایرکتوری‌ها را برای کاربران، گروه‌ها و سایرین تعیین کنید.

ساختار دستور chmod به شکل زیر است:

chmod [مجوزهای دسترسی] [فایل/دایرکتوری]

مجوزهای دسترسی می‌توانند به صورت سه رقمی یا حرفی مشخص شوند.

در ساختار سه رقمی، هر رقم به مجوزهای دسترسی کاربر، گروه و دیگران اختصاص داده می‌شود. هر رقم یکی از مقادیر 0 تا 7 را می‌تواند داشته باشد، که هر کدام از این مقادیر نشان‌دهنده یک مجوز خاص هستند. به طور مثال، مقدار 4 نشان‌دهنده مجوز خواندن فایل است.

در ساختار حرفی، مجوزهای دسترسی با حروف مختلفی مشخص می‌شوند. به طور مثال، حرف “r” برای مجوز خواندن (read)، حرف “w” برای مجوز نوشتن (write) و حرف “x” برای مجوز اجرا (execute) استفاده می‌شود.

تعیین سطح دسترسی با اعداد سه رقمی

ما می توانیم با استفاده از یک عدد سه رقمی که هر رقم آن یک معنی خاصی می دهد برای فایل ها و فولدر ها سطح دسترسی و مجوز های مشخصی را تعیین کنیم.

هر رقم در این اعداد سه رقمی نشان دهنده مجوز دسترسی یکی از سه گروه کاربری (کاربر، گروه و سایرین) می‌باشد. این سه رقم به ترتیب، مجوز دسترسی کاربر (owner)، مجوز دسترسی گروه (group) و مجوز دسترسی سایرین (others)  را نشان می‌دهد.

هر رقم می‌تواند یکی از مقادیر 0 تا 7 را به خود اختصاص دهد که هر کدام از این مقادیر به معنی یکی از مجوزهای خاصی هستند که می‌توان به کاربر، گروه و سایرین اعطا کرد.

مقادیر مختلفی که هر رقم می‌تواند داشته باشد و معانی آن‌ها عبارتند از:

0. بدون مجوز
1. مجوز اجرا (Execute)
2. مجوز نوشتن (Write)
3. مجوز نوشتن و اجرا
4. مجوز خواندن (Read)
5. مجوز خواندن و اجرا
6. مجوز خواندن و نوشتن
7. مجوز کامل (خواندن، نوشتن و اجرا)

برای مثال، مقدار 755 به این معنی است که کاربر مجوز کامل (خواندن، نوشتن و اجرا) را دارد، گروه و سایرین فقط مجوز خواندن و اجرا را دارند.

مثال ۱: تعیین سطح دسترسی یک فایل

برای درک بهتر این مطلب به مثال های این بخش خوب دقت کنید، فرض کنید می خواهیم مجوز های دسترسی به فایل matin.py را تغییر بدهیم، به شکلی که تنها برای کاربر (owner) قابل خواندن باشد.

chmod 400 matin.py

رقم اول عدد 4 هست که به معنای فقط خواندن (read) می باشد، دو رقم بعدی که 0 هستند به معنای بدون مجوز یا بدون هیچ دسترسی می باشد که به ترتیب به گروه (group) و سایرین (others) مربوط می شود.

اکنون با توجه به دستور بالا تنها کاربر می تواند فایل matin.py را بخواند و امکان ویرایش محتوای آن یا حذف آن وجود ندارد.

مثال ۲: تعیین سطح دسترسی روی تعداد زیادی فایل

اکنون فرض کنید یک پوشه ای داریم که ۱۰۰۰ تا فایل داخل آن قرار دارد، قطعاً منطقی نیست که برای هر فایل دونه دونه با دستور chmod مجوز های دسترسی را مشخص کنیم.

برای این کار ابتدا وارد فولدر مربوطه می شویم و بجای نام فایل علامت*.*  را قرار می دهیم:

chmod 400 *.*

این دستور تمام فایل های مسیر جاری را تنها قابل خواندن می کند و تمام مجوز های دسترسی را برای گروه و سایرین غیرفعال می کند. برای اینکه این مطلب را بهتر درک کنید باید مثال ها را روی سیستم خودتان اجرا کنید و آزمون و خطا انجام بدهید.